Pop listelerindeki hitleri seviyorsanız ya da bas ağırlıklı dans parçalarıyla ya da heavy metal ile coşuyorsunuz peki bu sizin hakkınızda aslında ne söylüyor? Muhtemelen cevap beklediğiniz gibi değil... Çok sayıda bilimsel çalışma, farklı müzik türleriyle ilişkili kişilik özelliklerini araştırdı ve “psikopatların” büyük olasılıkla Blackstreet'in No Diggity şarkısından hoşlandığı gibi bazı beklenmedik gerçekleri ortaya çıkardı. (Tabii bu tarz genellemelere hep temkinli yaklaşmak gerektiğini unutmamalı)
Listelerde zirveye çıkan parçalardan hoşlanıyorsanız, “makul” bir insan olma olasılığınız daha yüksek. Bu arada yılların klişe önyargı ifadesi de nihayet çöpe gitti; şiddet içerikli sözler içeren heavy metal parçaları dinleyen insanların aslında şiddete başvurma olasılıkları neredeyse yok denecek kadar az. Yani araştırma sonucunda aslında sadece müzikte “neşe” buldukları ortaya çıktı.
Ve eğer abartılı, kulaklığınızı titreten baslardan hoşlanıyorsanız, bu kötü bir haber olabilir...
Bizim gibi insanların müziklerini dinliyoruz
2020'de yapılan bir araştırma müziği seçtiğimizde genellikle bizim gibi olduğunu düşündüğümüz kişilerin müziklerini dinlediğimizi gösterdi. Örneğin David Bowie hayranları hafif tuhaflığı ve nevrotikliği nedeniyle efsanevi sanatçıya ilgi duyuyor ve Radiohead hayranları da “açık” deneysel doğaları nedeniyle gruba yakın hissediyor.
80 bin müziksever ve 50 ünlü müzisyeni temel alan araştırma, müzikseverlerden her sanatçının genel kişiliğine göre derecelendirme yapmalarını istedi ve insanların doğal olarak kendilerine benzeyen sanatçılara yöneldiğini ortaya çıkardı.
Müzikal spektrumun iki ucunda duruyor gibi kabul edilen Ozzy Osbourne (solda) ve Marvin Gaye (sağda) dinleyici kitlesinin kişilik özellikleri noktasında da farklı noktalarda durmakta. Fotoğraflar: Getty
Araştırmacılar, Marvin Gaye hayranlarının tıpkı müzisyenin kamuya mal olan kişiliği gibi makul, Ozzy Osbourne hayranlarının ise daha “rahatsız edici” ve “uyumsuz” olma eğiliminde olduğunu söylüyor.
Çalışmanın ortak yazarlarından Columbia Business School'dan Dr. Sandra Matz, “Bulgular plak şirketlerinin veya müzik yönetiminin hedef kitleleri hedeflemesi ve oluşturması için yeni yaklaşımların önünü açabilir” ifadelerini kullanmakta.
Güçlü baslar modern müziğin kaçınılmaz bir özelliği ancak bas seslerine olan düşkünlüğün kişiliğiniz hakkında ne söylediğine şaşırabilirsiniz. Personality and Individual Differences adlı dergide 1997 yılında yapılan bir araştırma, erkeklerin kadınlara göre 'abartılı' baslı müzikten daha fazla keyif aldıklarını öne sürüyordu. Yeni araştırmaya göre dışadönükler ve psikotik insanlar da öyle...
Gerçek hayattaki psikopatların klasik müzik seven Hannibal Lecter'la benzerlik göstermediği ve aslında retro rap'ten hoşlanma olasılıklarının daha yüksek olduğu ortaya çıktı. 2017'de yapılan bir araştırmada Blackstreet'in No Diggity ve Eminem'in Lose Yourself parçaları psikopati açısından en yüksek puanları alan kişiler tarafından beğenildi.
Araştırmada en düşük seviyede “psikopat” çıkanlar ise Sia'nın Titanium ve The Knack'in My Sharona şarkılarını beğeniyordu.
Söz konusu araştırma, 2017 yılında New York Üniversitesi tarafından psikopat olarak nitelendirilenleri rızaları olmadan tanımlamanın bir yolunu bulmayı hedefleyen ve 260 şarkıya ve aynı zamanda kendi kendine psikopati testi uygulayan 200 gönüllüye odaklanan yayınlanmamış bir ön çalışmanın parçasıydı.
Çalışmanın lideri Pascal Wallisch 2017'de şunları dile getirmekteydi:
“Medya psikopatları baltalı caniler ve seri katiller olarak tasvir ediyor ancak gerçek şu ki bu bireyler 'apaçık' değiller yani Batman'deki Joker gibi değiller. Yanınızda çalışıyor olabilirler, ortama uyum sağlıyorlar. Psikolojik bir karanlık madde gibiler. Bu bireylerin zarar yaratabilecekleri pozisyonlarda olmasını istemezsiniz. Haliyle işbirliği veya rızaları olmadan onları tespit edecek bir araca ihtiyacımız var.”
Empatik insanlar 'soft' müzikleri tercih ediyor
İnsanların müzik tercihleri üzerine çok sayıda çalışma yapan caz müzisyeni ve araştırmacı Dr. David Greenberg'ün 2015 yılında gerçekleştirdiği çalışma düşünce biçimimizin de müzik zevkimizle bağlantılı olduğunu gösteriyor.
Gönüllülerle yapılan araştırma, empatik insanlar ile olaylara daha “sistematik” yaklaşanlar arasında müzikal anlamda da keskin bir ayrım olduğunu öne sürüyor.
Araştırma daha empatik olan kişilerin R&B, soul, soft rock gibi yumuşak türleri tercih ettiğini belirtirken söz konusu araştırmaya göre daha sistematik (yani daha az duygusal) insanlar punk, heavy metal ve hard rock gibi yoğun müzikleri tercih etme eğiliminde.
Şiddet içeren müzik dinlediğiniz şiddet uyguladığınız anlamına gelmiyor
Extreme heavy metal gibi şiddet içeren müzikler dinlemek, insanların şiddete eğilimli olduğu anlamına gelmez; bu hobi olarak savaş oyunu oynamaktan farksız. Bu çerçevede yapılan bir çalışmada, dinleyicilere özellikle korkunç sözlere sahip bir parça dinletildi ve ardından şiddete karşı “ne kadar duyarsızlaştıkları” test edildi; sonuçları, Pharrell Williams'ın Happy şarkısını dinledikleri zamanki sonuçlarla karşılaştırıldı.
Detay vermek gerekirse; önce 2001 yılında Almanya'da bir adamın gönüllü bir kurbanı öldürüp yediği gerçek bir vakayı konu alan Eaten by Blood Bath adlı parça dinletildi, ardından şarkının bir duyarsızlık yaratıp yaratmadığını test etmek için katılımcılara birtakım görüntüler izletildi. Araştırmacılar müziğin dinleyicileri duyarsızlaştırdığına dair hiçbir kanıt bulamadı.
