Özel Eğitim Öğretmeni Fikret Güneş, özel gereksinimli bireylerde değerlendirme ve tanılamanın önemine dikkat çekerek yapılması gerekenleri sıraladı.

Fikret Güneş’in açıklaması şu şekilde:
 

Özel Eğitimde Tanı Ve Değerlendirme

Özel eğitimde "tanı ve değerlendirme," öğrencilerin özel eğitim ihtiyaçlarını belirlemek ve bu ihtiyaçlara uygun bir eğitim programı oluşturmak için yapılan süreçleri ifade eder. Bu süreçler, özel eğitim alanında çalışan uzmanlar, eğitimciler ve diğer ilgili kişiler tarafından gerçekleştirilir.

Değerlendirme sürecinde bulunanlar;

1. Sınıf Öğretmeni
2. Rehber Öğretmeni
3. Psikolojik Danışman
4. Özel Eğitim Öğretmeni
5. Aile
6. Dil Ve Konuşma Terapisti
7. Mesleki Ve Fiziksel Terapistler

Özel eğitimde tanı ve değerlendirmenin ana bileşenleri:

1. Tanı: Tanı, öğrencinin özel eğitim ihtiyaçlarını belirleme sürecinin ilk adımıdır. Bu aşamada, öğrencinin öğrenme güçlükleri, bilişsel becerileri, dil ve iletişim yetenekleri, duygusal davranışsal özellikleri ve diğer özel gereksinimleri değerlendirilir.
2. Değerlendirme: Tanının ardından, öğrencinin daha fazla ayrıntılı bir şekilde değerlendirilmesi gerekebilir. Değerlendirme, öğrencinin mevcut beceri seviyelerini, güçlü ve zayıf yönlerini, özel eğitim ihtiyaçlarını ve hedeflerini belirlemeyi amaçlar. Bu aşamada, standartlaştırılmış testler, gözlemler, portfolyolar, öğretmen raporları ve aile görüşmeleri gibi farklı yöntemler kullanılabilir.
3. İhtiyaç Analizi: Değerlendirme sonuçlarına dayanarak, öğrencinin ihtiyaçları ve özel gereksinimleri analiz edilir. Bu aşamada, öğrencinin hangi alanda daha fazla destek gerektiği, hangi öğrenme stratejilerinin etkili olabileceği ve hangi eğitim programlarının uygulanması gerektiği gibi sorular yanıtlanır.
4. Eğitim Planı Oluşturma: İhtiyaç analizinin ardından, öğrenci için kişiselleştirilmiş bir eğitim planı oluşturulur. Bu plan, öğrencinin özel eğitim ihtiyaçlarına ve hedeflerine yönelik belirlenmiş stratejileri içerir. Eğitim planı, öğrencinin güçlü yönlerini desteklerken, zayıf yönlerini geliştirmeyi hedefler.
5. Uygulama ve İzleme: Eğitim planı oluşturulduktan sonra, bu planın uygulanması ve öğrencinin ilerlemesinin izlenmesi önemlidir. Öğrencinin gelişimini düzenli olarak değerlendirmek ve gerektiğinde eğitim planını güncellemek, özel eğitim sürecinin başarılı olmasını sağlar.

Özel eğitimde değerlendirme öncesinde dikkat edilmesi gereken bazı önemli faktörler bulunmaktadır. Bu faktörler, değerlendirmenin doğru ve etkili bir şekilde yapılmasına yardımcı olur ve öğrencinin ihtiyaçlarına uygun bir eğitim planının oluşturulmasına katkı sağlar. Bunlar Aile ile işbirliği öğrencinin güçlü ve zayıf yönlerini öğrenmede önemli bir yer alır bunun yanında, çoklu kaynakları kullanma, öğrencinin değerlendirme sırasında rahat ve güvende hissetmesi, öğrenciye değerlendirme yapılırken kültürel ve dil gereksinimleri göz önünde bulundurulması önemlidir. Bunlar yapılırken öğrencinin ihtiyaçlarına ve gereksinimlerine uygun araçlar ve yöntemler seçilmelidir.

Özel Eğitimde Tanı ve Değerlendirmede Yetersizlikler

Özel eğitimde öğrenci tanı ve değerlendirmesi, öğrencilerin ihtiyaçlarına uygun eğitim programlarının oluşturulması ve etkili bir şekilde desteklenmeleri için kritik bir adımdır. Ancak bu alanda yetersizlikler, öğrencilerin gereksinimlerinin belirlenmesi ve uygun eğitim planlarının hazırlanmasında sorunlara yol açabilir. Özel eğitimde öğrenci tanı ve değerlendirmesinde yaygın olarak görülen yetersizlikler:

1. Uzman Eksikliği: Özel eğitim öğrencilerinin tanı ve değerlendirmesi için uzman eğitimcilerin eksikliği, doğru tanıların konulmasını zorlaştırabilir. Özel eğitim alanında deneyimli uzmanların yetersizliği, öğrencilerin ihtiyaçlarının belirlenmesini ve uygun desteklerin sağlanmasını engelleyebilir.
2. Standartlaştırılmış Araçlar ve Testler: Genellikle, öğrencilerin özel gereksinimlerini yeterince yansıtmayan standartlaştırılmış araçlar ve testler kullanılabilir. Bu, öğrencilerin gerçek potansiyellerini doğru bir şekilde ölçmeyi zorlaştırabilir.
3. Çoklu Gereksinimler: Özel eğitim öğrencilerinin farklı gereksinimleri olabilir. Bir öğrencinin bilişsel, duygusal, davranışsal ve fiziksel gereksinimleri aynı anda göz önünde bulundurulmalıdır. Bu çoklu gereksinimlerin etkili bir şekilde değerlendirilmesi zor olabilir.
4. İzleme ve Güncelleme Yetersizliği: Öğrencilerin ihtiyaçları zamanla değişebilir. Değerlendirme süreçleri düzenli olarak güncellenmezse, öğrencilerin gereksinimlerine uygun eğitim planlarının sürekli olarak güncellenmesi zorlaşabilir
5. Aile İş birliği Eksikliği: Ailelerin öğrencilerin gelişimine ve ihtiyaçlarına dair önemli bilgiler sağlayabileceği unutulmamalıdır. Ancak ailelerle yeterince iletişim kurulmaz veya iş birliği yapılmazsa, öğrenci tanı ve değerlendirmesi eksik veya yanlış bilgilere dayanabilir.
6. Kaynak Eksikliği: Özel eğitimde kullanılabilecek modern tanı ve değerlendirme araçlarına ve kaynaklarına erişim yetersizse, öğrenci tanı ve değerlendirmesi sorunlu hale gelebilir.

• Öğrenci tanı ve değerlendirmesindeki yetersizlikleri aşmak için, özel eğitim alanındaki uzmanların yetiştirilmesi, uygun araçların ve testlerin geliştirilmesi, sürekli eğitim ve izleme süreçlerinin kurulması ve ailelerle daha yakın iş birliği yapılması önemlidir. Bu şekilde, özel eğitim öğrencilerine daha iyi hizmet sunulabilir ve onların potansiyelleri en üst düzeye çıkarılabilir.