Dışişleri Bakanı Tahsin Ertuğruloglu,  Pile yolu konusunda BM ile uzlaşma ortamının hızla krize doğru gittiğini söyledi ve son kez BM’yi uyarıyoruz dedi. 
Ertuğruloğlu şunları söyledi: BM yükümlülüklerini derhal yerine getirmeli, tarafsızlığını muhafaza etmelidir, aksi takdirde BM ile ilişkilerimiz, gözden geçirmekten başka çaremiz kalmayacaktır.
Kıbrıs Rum tarafının, on yıllardır Kıbrıs Türk çiftçilerinin ekmeklerini kazandığı bölgede çalışma yapmasına kesinlikle rızamız yoktur. Bu çalışmalar derhal durdurulmalıdır.
Yiğitler – Pile yolunun mutlaka yapılacağını bir kez daha buradan vurgulamak istiyorum. 
Pile halkının kalkınmasına katkı sağlayabilecek, Pile’nin statüsüne saygı gösteren ve ilgili tüm taraflara danışılarak hayata geçirilen projelere karşı yapıcı tutumumuz, Bakanlığımızın konu hakkında yaptığı açıklamalarda da belirtildiği üzere sürecektir.
Ertuğruloğlu’nun konuşmasından öne çıkanlar şu şekilde: 

•    Kıbrıs Rum tarafı, bir bölümü ara bölgeden geçen Larnaka – Dikelya – Aya Napa yolunu bölgede bulunan Türk arazilerini istimlak etmek suretiyle ve Kıbrıs Türk tarafının tüm itiraz ve protestolarına rağmen 1996 yılında inşa etmeye başladı.

•    Bunun üzerine, 1997 yılında Yiğitler – Pile yolu projesi hazırlandı ve BMBG’ne sunuldu. Ancak BMBG yolun bir kısmının ara bölgeden geçecek olması sebebiyle projeye onay vermedi.

•    Kıbrıs Rum tarafının 2004 yılında, yine bir bölümü ara bölgeden geçen Pile – Voroklini yolunu yapması üzerine, Yiğitler – Pile yol projesi tekrar gündeme getirildi ancak BMBG bu talebimize de olumsuz cevap verdi.

•    2012 yılında bu kez, Rum tarafının Pile’de ortak futbol sahası olarak kullanılan araziye itirazlara karşın izinsiz üniversite inşa etmesi üzerine, yol projesi bir kez daha gündeme geldi, ancak BMBG bu talebimizi de yanıtsız bırakmayı tercih etti.

•    Anılan süreç içerisinde Beyarmudu sınır kapısının iyileştirilmesi ve geçişlerin kolaylaştırılmasını teminen İngiliz Egemen Üs Bölgesi yetkilileri ile görüşmeler gerçekleştirildi, ancak bu görüşmelerden olumlu bir sonuç alınması mümkün olmadı.

•    Son dönemde, Pile’de yaşayan vatandaşlarımızın KKTC topraklarına ve Pile’deki arazilerine ulaşmada yaşadıkları gecikmeler ve sıkıntıların artması neticesinde Hükümetimiz Yiğitler – Pile yol projesini tekrar gündeme aldı.

•    Konu önce Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri’nin Kıbrıs Özel Temsilcisi ve BM Barış Gücü Misyon Şefi Elizabeth Spehar’ın, bilahare bu göreve gelen Colin Stewart’ın gündemine taşındı.

•    Bu çerçevede, Yiğitler – Pile yol projesi günümüz ihtiyaçlarına göre tekrar hazırlandı.

•    Stewart ile 1 Temmuz 2023 tarihinde gerçekleştirdiğim görüşmede konunun aciliyetine ve yola olan ihtiyaca dikkat çekerek yolun inşasına en yakın zamanda başlayacağımız kendisine iletildi. Bunun üzerine, Stewart, 15 Ağustos 2023 tarihine kadar Ada’da bulunmayacağını, yol inşasına başlamak için Ada’ya dönmesinin beklenmesini rica etti.

•    Ada’ya dönmesini müteakip Colin Stewart ile 17 Ağustos 2023 tarihinde bir görüşme gerçekleştirdim ve daha fazla gecikmeye mahal vermemek adına yol inşaatına aynı gün içerisinde başlayacağımızın bilgisini verdim.

•    Görüşmede Stewart’ın talep ettiği süre zarfında gerekli görüşmeleri yapmak suretiyle BM Merkezi’nin onayını almadığı ve tarafımıza herhangi bir öneriyle gelmediği görüldü. 

•    Yol yapımı konusundaki kararlılığımızı gören Stewart, görüşmeye ara vererek çalışma arkadaşlarıyla alelacele hazırladıkları kısa bir öneriyi tarafımıza sundu. Yaptıkları önerinin kabul edilebilir olmadığını Stewart’a ilettim ve bilahare yol çalışmalarına saat 12.00 itibarıyla başladığımızı kendisine bildirdim.

•    18 Ağustos 2023 tarihinde, tamamen insani amaç taşıyan yol projemizin yapımında görevli yol inşaat ekibine ve ekibin emniyetini sağlamak amacıyla bölgede bulunan polisimize, BMBG askerleri tarafından, KKTC toprakları içerisinde fiziksel müdahalede bulunuldu ve yol yapımı engellenmeye çalışıldı.

•    Yaşanan olaylar sonrasında, 20 Ağustos 2023 tarihinde Colin Stewart yeni bir öneriyi tarafımıza sundu.

•    21 Ağustos 2023 tarihinde Stewart ile tekrar bir araya geldik ve karşı önerimizi yaptık.

•    22 Ağustos 2023 tarihinde BMBG tarafımıza farklı bir öneri sundu.

•    25 Ağustos 2023 tarihinde gerçekleştirdiğimiz görüşmede, Stewart, yol projesine ilişkin olarak Yeşil Hat Tüzüğü gereği bazı düzenlemeler yapılması gerektiğini ifade etti. Cevaben, Yiğitler – Pile yolunun diğer sınır kapıları gibi olmayacağını, yolun sadece Pile’deki vatandaşlarımızın kullanımı için yapılacağını Stewart’a tekrar anlattım.

•    28 Ağustos 2023 tarihinde yaptığımız görüşmede Stewart, Pile de dahil olmak üzere tüm ara bölgede Avrupa Birliği müktesebatının uygulandığı iddiasıyla, yolun ticari amaçlar için kullanılamayacağını gündeme getirdi.

•    Stewart, bizimle sağlayacağı uzlaşının Kıbrıs Rum tarafının onayına tabi olmadığını önceki görüşmelerimizde belirtmesine rağmen, 28 Ağustos tarihli görüşmemizde Kıbrıs Rum tarafı ile de eş zamanlı görüşmeler yaptığını ve yol inşaatının devam edebilmesi için uzlaşı arayışının devam ettiğini bilgimize getirdi.

•    1 Eylül 2023 tarihinde yaptığımız görüşmede BMBG tarafı ile uzlaşıya varıldı.

•    Eylül ayı içerisinde gerçekleştirdiğim ABD ziyaretimi müteakip, Stewart ile 6 Ekim 2023 tarihinde bir görüşme daha gerçekleştirdim. Bu görüşmede, Stewart, uzlaşıya varılabilmesi için 1-2 güne daha ihtiyaç duyulduğunu belirtti.

•    8 Ekim 2023 tarihinde gerçekleştirdiğimiz görüşmede, Stewart, 1 Eylül 2023 tarihinde vardığımız uzlaşıyı teyit ederek, 9 Ekim 2023 tarihinde de Kıbrıs Rum tarafı ile bir uzlaşıya vardığını açıklayacağını ve bu çerçevede yol inşaatına 23 Ekim 2023 tarihinde başlayabileceğimizi belirtti. Önceki görüşmelerimizde bizimle sağlayacağı uzlaşının Kıbrıs Rum tarafının onayına tabi olmadığını defaten dile getiren Stewart, bizimle ayrı Kıbrıs Rum tarafı ile de ayrı bir uzlaşının var olduğunu bilgimize getirdi, ancak bu iki farklı uzlaşının birbiriyle uyumlu olduğunu iddia etti.

•    9 Ekim 2023 tarihinde, BM taraflarla ayrı ayrı uzlaşıya varıldığını kamuoyuna duyurdu. Bu açıklamanın ardından, Kıbrıs Rum basınında BM ile yaptığımız görüşmelerde hiç konuşulmamış ve ele alınmamış haberler çıkmaya başladı. Bunun üzerine aynı gün Stewart ile bir telefon görüşmesi gerçekleştirdim ve çıkan haberlerden duyduğumuz rahatsızlığı aktardım. Stewart, cevaben, taraflarla aynı genel hatlar temelinde 2 ayrı uzlaşıya varıldığını belirterek basında çıkan haberlere itibar edilmemesini rica etti.

•    Pile’de yaşanan gelişmeler Sayın Cumhurbaşkanımızın başkanlığında toplanan 19 Ekim 2023 tarihli Üst Koordinasyon Toplantısı’nda da ele alındı ve bu toplantıda Pile Komisyonu’nun canlandırılması kararı alındı.

•    23 Ekim 2023 tarihinde, Yiğitler – Pile yol projesinin, Çayhan Düzü’nde yer alan kısmındaki yol çalışmalarına başladık. Aynı gün, Kıbrıs Rum tarafının, bizim de ara bölge olarak kabul ettiğimiz “10 Evler” bölgesindeki, onlarca yıldır Kıbrıs Türkleri’nin kullanımında bulunun 2 ayrı parselde çalışma başlattıkları gözlemlendi. Konuyu dikkatine getirerek, izahat istememiz üzerine, Stewart, Kıbrıs Rum tarafının Yiğitler – Pile yol projesi bağlamında kendi kamuoyunu ikna edebilmesi amacıyla bölgede sadece temizlik çalışmaları yaptığını ifade etti. Fakat ilerleyen günlerde, bu çalışmanın temizlik faaliyeti olmanın ötesinde bir parselasyon çalışması olduğunu gördük.

•    Pile bölgesinde olası tüm projelerin Pileli Türk ve Rumların eşit yararını gözetecek şekilde ve her iki tarafın da onayıyla hayata geçirileceği BM ile varılan uzlaşıda yer almaktadır. Ancak, şu an çalışma yapılan 2 parsele ilişkin olarak BM yetkilileri ne resmi makamlarımızı bilgilendirdi ne de bu çalışma hakkında Pileli Türklerin onayını aldı. Haliyle bu durum Pile Türkleri arasında infiale neden oldu. 

•    Pile Komisyonu ilk toplantısını ilgili tüm paydaşların katılımıyla 26 Ekim 2023 tarihinde yaptı. Toplantıda, Beyarmudu Belediye Başkanı, Pile Türk Muhtarı ve Azaları bölgede yaşanan sorunları aktardı ve yaşananlardan duydukları endişelerini dile getirdi.

•    Bunun üzerinde, Stewart ile 27 Ekim 2023 tarihinde gerçekleştirdiğim görüşmeye Pile Türk Muhtarı ve Azaları da katıldı ve bu sayede gerek KKTC resmi makamlarının gerekse Pile Türkleri’nin bölgede yaşanan gelişmelerden duydukları endişe ve itirazları doğrudan Stewart’ın dikkatine getirdi. Bu görüşmede, Kıbrıs Rum tarafının bölgede onayımız alınmadan başlattığı çalışmaların derhal durdurulması talep edildi.

•    Daha önce de vurguladığım üzere, Kıbrıs Rum tarafının bölgede yürüttüğü çalışmalara ilişkin olarak BM tarafımızı bugüne kadar hiç bilgilendirmemiştir. Kıbrıs Türk çiftçilerin hayatlarını kazandığı topraklar adeta BM eliyle Kıbrıs Rum tarafına peşkeş çekilmeye çalışılmıştır. 

•    BM misyonu gereği Ada’daki taraflara eşitlik felsefesi çerçevesinde yaklaşma mecburiyetindedir, ancak son dönemde yaşanan gelişmeler BM’nin taraflara eşit davranmadığını, dolayısıyla tarafsızlığını korumayı başaramadığını açık bir şekilde ortaya koymuştur. Pile bölgesinde yaşanan gelişmeler BM’nin itibarını zedelemektedir. BM yükümlülüklerini derhal yerine getirmeli, tarafsızlığını muhafaza etmelidir, aksi takdirde BM ile ilişkilerimiz, gözden geçirmekten başka çaremiz kalmayacaktır.

•    Kıbrıs Rum tarafının, on yıllardır Kıbrıs Türk çiftçilerinin ekmeklerini kazandığı bölgede çalışma yapmasına kesinlikle rızamız yoktur. Bu çalışmalar derhal durdurulmalıdır.

•    Yiğitler – Pile yolunun mutlaka yapılacağını bir kez daha buradan vurgulamak istiyorum. 

•    Pile halkının kalkınmasına katkı sağlayabilecek, Pile’nin statüsüne saygı gösteren ve ilgili tüm taraflara danışılarak hayata geçirilen projelere karşı yapıcı tutumumuz, Bakanlığımızın konu hakkında yaptığı açıklamalarda da belirtildiği üzere sürecektir.